Koku alma duyusu beyin evrimini nasıl tetikledi

Memelilerin diğer hayvan türlerine göre daha büyük beyinleri vardır. Bilim Dergisi’nde -Science Journal- geçtiğimiz hafta* basılan yeni bir araştırmaya göre bilim adamları bu olgunun memelilerdeki keskin koku alma duyusu ile ilgili olduğunu önerdiler.

Araştırmacılar Çin’deki Jura dönemine ait fosil yatağında bulunan 190-milyon yıllık memeli kafataslarını incelemek için bilgisayar tomoragrafisi ve CT taraması yöntemlerini kullandılar. Devasa etobur dinazorlarla aynı dönemde yaşamış olan bu minik canlılar belki de noktürnal -gece dolaşan- oldukları için sağ kaldılar.

Photo: Mark A. Klingler/Carnegie Museum of Natural History

Carnegie Doğa Tarihi Müzesi, Pittsburgh, Pennsylvania’da taşılbilimci -tr. paleontolog- olan Zhe-Xi Luo “ancak gece etkin olabilmeleri bu memelilerin ‘son derece özel duyusal uyarlamalara sahip oldukları anlamına geliyor“ dedi.

Luo, CT-taramalarının ekibine iki adet tarih öncesi memelinin sanal beyin şeklini çıkarmak olanağını verdiğini sözlerine ekledi ve “bu çalışmada beynin giderek büyümesinin öncelikle koku duymaya yarayan bölümü ile derinin dokunsal duyumuna yarayan bölümünün büyümesi yüzünden olduğunu bulduk” dedi.

Matthew Colbert, University of Texas

Luo, memelilerin yırtıcı -avlanarak yaşayan- dinazorlar arasında sağ kalmalarına yardım eden keskin koku alma ve dokuma duyularının tarih ötesi anatomilerinde açık bir biçimde göründüğünü belirtti.

“Bu fosil incelemesi ile ortaya çıkan yeni evrimsel kanı, belki de, koku alma yetisinin sağkalımda en az işitmek kadar hatta ondan daha da önemli olduğu ve derinin dokunsal duyumunun da muhtemelen büyük bir rolü olduğudur”.

Mark A. Klingler/Carnegie Museum of Natural History

Luo, “kafatası bir kağıt ataçından küçük olan minik Hadrocodium da dahil olmak üzere Jura dönemi memelilerin kafataslarının kendilerinden önce gelen memeli akrabalarına göre iki ya da üç katı daha büyük beyinleri vardı” dedi.

“Küçük bir memeli olan Hadrocodium vücuduna göre büyük olan kafası ile modern memeliler kadar beyin büyüklüğüne erişmişti.”

Luo 190-milyon yaşındaki memeli akrabalarımızdaki bu görkemli beyin gelişimini saptamış olmanın heyecanını yaşıyor. Bu arasında insanların da olduğu Dünya’nın en baskın hayvan sınıflarından biri olan memelilerin oluşmasına yol açan önemli bir evrimsel dönüm noktasıdır.

Dip Notlar

* 16-20 Mayıs 2011

Referanslar:

Voice of America
http://www.voanews.com/english/news/science-technology/Sense-of-Smell-Jumpstarted-Brain-Evolution-122245229.html

Zhe-Xi Luo
http://www.carnegiemnh.org/vp/luo-bio.html


PDF

İnternet sansürüne karşı önlem olarak bu iletiyi PDF olarak indirebilirsiniz:
Koku alma duyusu beyin evrimini nasıl tetikledi (PDF, 98KB)